Sinds begin maart geldt er een collectief winkelverbod op winkelcentrum Zuidplein. Het instrument blijkt in korte tijd effectief: de overlast is merkbaar afgenomen, en steeds meer winkels sluiten zich aan. Maar hoe werkt zo’n verbod eigenlijk – en waarom is het belangrijk dat zoveel mogelijk ondernemers meedoen?
Winkeliers kunnen gezamenlijk een collectief winkelverbod instellen voor hun winkelgebied. Dat betekent dat personen die herhaaldelijk overlast veroorzaken of een strafbaar feit plegen, niet meer welkom zijn in álle deelnemende winkels. Zo zorgen ondernemers samen voor een veilige en prettige winkelomgeving.
Gedragingen die onder overlast vallen zijn onder andere: schelden, lastigvallen van personeel of klanten, storend gedrag en het overtreden van huisregels. Strafbare feiten zijn bijvoorbeeld winkeldiefstal, zakkenrollen, geweld, vernieling en bedreiging.
Deelnemende ondernemers zijn herkenbaar aan een raamsticker. Zij hanteren het verbod volgens het modelprotocol van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV).
Hoe werkt een CWO?
Een ondernemer kan bij overlast een individueel winkelverbod van één jaar opleggen. Dat geldt alleen voor zijn eigen zaak. Bij een strafbaar feit volgt daarbovenop een collectieve waarschuwing voor het hele winkelgebied. Die persoon mag dan nog wel naar binnen bij andere deelnemende winkels, maar: één misstap, en er volgt een collectief winkelverbod van één tot twee jaar voor het hele gebied. Komt iemand ondanks dat verbod toch binnen, dan is sprake van huisvredebreuk en kan de politie worden ingeschakeld (art. 138 Wetboek van Strafrecht).
En als iemand toch terugkomt?
Mocht iemand met een verbod toch een winkel binnenkomen, dan is dat huisvredebreuk (artikel 138 Wetboek van Strafrecht). Winkeliers mogen dan direct 112 bellen. Bij ernstige agressie of herhaald gedrag kan het verbod zelfs verlengd worden naar twee jaar.
Verwerking van persoonsgegevens
De gegevens van personen met een waarschuwing of winkelverbod worden opgeslagen in een afgeschermde database, die alleen toegankelijk is voor deelnemende winkels. Het gaat onder andere om naam, foto, geboortedatum en een beschrijving van het incident. Alleen de beheerder heeft toegang tot adres- en woonplaatsgegevens. De informatie wordt automatisch verwijderd na afloop van de waarschuwing of het verbod.
De verwerking van persoonsgegevens gebeurt volgens de AVG. De deelnemende winkels hebben hiervoor een vergunning ontvangen van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Resultaten die zichtbaar zijn
“De eerste dag na de aftrap, 6 maart, is het eerste verbod al uitgeschreven”, vertelt Mike Bos, teamleider beveiliging bij Trigion op Zuidplein. “Inmiddels zijn we een maand verder en hebben de bekendste overlastgevers allemaal een verbod. Dat het systeem effect heeft, is goed terug te zien in de dagelijkse incidentenregistratie die de beveiliging bijhoudt. “In januari en februari hadden we bijvoorbeeld rond de 60 meldingen van mensen die aan het bedelen waren. Nu zitten we nog maar op zo’n 15,” zegt Mike. “De verschilen zie je echt terug in de rapportages. En dat motiveert.”
Hij legt uit hoe belangrijk het is om juist de ‘kopstukken’ uit groepen aan te pakken. “Als jij de persoon die je 10 keer per dag moest aanspreken ineens niet meer ziet, dan merk je dat gelijk in de rust. Dat werkt ook zo bij hangjeugd. Als je daar een leider van zo’n groepje weghaalt, volgen de anderen vaak vanzelf.”
Beeldvorming verandert
Volgens Mike helpt het collectief karakter van het verbod ook bij de beeldvorming. “Vroeger dachten mensen: ach, zo’n verbod, daar kijkt niemand naar. Maar nu weten ze: mijn foto wordt gedeeld, m’n gegevens zijn bekend bij álle winkels. Dan komen ze gewoon niet meer terug.” Dat zorgt ook voor een gedragsverandering. “De waarschuwing heeft al een afschrikkend effect. Mensen voelen dat het serieus is.”
Samen kom je verder
Inmiddels zijn 30 winkels aangesloten, waar dat er in maart nog 12 waren. En de ambitie reikt verder: “Ons doel is dat 90% van de winkels meedoet. Alleen dan is het echt collectief,” aldus Mike. “Er zijn winkels die zeggen minder met winkeldiefstal en veiligheid bezig zijn – maar juist voor hen is het belangrijk dat de algemene veiligheid omhoog gaat. Er zijn 160 winkels op Zuidplein, en natuurlijk zijn wij er als beveiligers, maar wij zijn ook niet overal tegelijk. Winkeliers die samen opletten zorgen ook weer voor een veiligere en fijnere omgeving voor het winkelend publiek: hun klanten.”
Ondanks de paar winkels die er niet zo mee bezig zijn, ziet Mike het enthousiasme wel toenemen: “Sommige ondernemers hebben even een zetje nodig, maar zodra ze zien hoe simpel het werkt en wat het oplevert, zijn ze om.”
Meerdere winkelgebieden
Het collectief winkelverbod op Zuidplein is een stap vooruit in het veiliger maken van winkelgebieden. “Uiteindelijk hopen we dat ook andere winkelcentra het oppakken,” zegt Mike. “In Rotterdam centrum is het systeem ook al van kracht. Want als iemand hier niet meer mag komen en gewoon ergens anders heen kan, dan los je het probleem niet op. Dan krijg je dat waterbedeffect. Dat moeten we voorkomen.”
Meedoen of meer weten?
Ben jij ondernemer op Zuidplein en wil je meedoen? Neem contact op met het winkelcentrum via: 010-4810344.
Ben je ondernemer in een ander winkelgebied in de regio Rotterdam en wil je meer weten over een collectief winkelverbod? Neem contact op met PVO Regio Rotterdam via info@pvo-rotterdam.nl.
